CÁCH PHÒNG NGỪA BỆNH SỞI Ở TRẺ EM
NÊN BIẾT SỚM TRÁNH NGUY HIỂM
Sởi là bệnh truyền nhiễm chưa có thuốc đặc trị, có thể gây biến chứng, thậm chí gây tử vong ở trẻ nếu không được chữa trị đúng cách, kịp thời. Nâng cao ý thức và chủ động thực hiện các cách phòng ngừa bệnh sởi ở trẻ em là điều quan trọng giúp bảo vệ trẻ khỏi căn bệnh nguy hiểm này.
Tổng quan bệnh sởi ở trẻ em
Bệnh sởi chủ yếu xảy ra ở trẻ dưới 5 tuổi và những người chưa tiêm đủ mũi vaccine phòng sởi. Sởi gây ra bởi virus sởi (virus Morbili họ Paramyxoviridae), có khả năng lây lan nhanh chóng, tạo thành dịch bệnh nếu không có biện pháp phòng ngừa bệnh sởi ở trẻ em và kiểm soát phù hợp. Virus sởi có thể tồn tại khoảng 2 giờ ở môi trường bên ngoài, xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh thông qua niêm mạc đường hô hấp.
Do đó, trẻ có thể nhiễm bệnh khi tiếp xúc với các giọt bắn có chứa virus sởi trong không khí được phát tán ra môi trường khi người bệnh ho, hắt hơi hay nói chuyện hoặc tiếp xúc với các bề mặt chứa virus rồi đưa tay lên vùng mặt. Đặc biệt, nếu trẻ tiếp xúc gần với người bị bệnh sởi mà chưa được tiêm đủ mũi vaccine ngừa sởi, nguy cơ nhiễm bệnh lên tới hơn 90%. Tại Việt Nam, bệnh có thể diễn ra ở bất kỳ thời điểm nào trong năm, thường gặp nhất là vào lúc giao mùa Đông - Xuân. Dịch bệnh sởi mang tính chu kỳ 4 - 5 năm/lần.
Thông thường, trong khoảng 12 - 14 ngày sau khi nhiễm virus sởi, trẻ không có biểu hiện bất thường hoặc biểu hiện bệnh chưa rõ ràng. Tiếp đó, trẻ bắt đầu có các triệu chứng viêm long đường hô hấp (đau họng, ho, chảy nước mũi), sốt, viêm kết mạc (đỏ mắt, chảy nước mắt), sưng hạch ngoại biên, biếng ăn và có thể tiêu chảy. Sau khoảng 2 ngày sốt cao, các hạt Koplik xuất hiện bên trong niêm mạc miệng của trẻ.
Trong khoảng 4 - 6 ngày tiếp theo, trẻ sốt cao và phát ban đỏ ở khắp cơ thể, lần lượt theo thứ tự sau tai, gáy, trán, cổ, thân mình, ngực, lưng, tay, chân, lòng bàn tay và bàn chân. Khi ban sởi đã lan rộng toàn thân, trẻ dần hạ sốt. Trẻ hết sốt, ban sẽ bay đi. Khoảng ngày thứ 6 khi trẻ hết sốt, ban đỏ chuyển dần sang màu xám, bong vảy biến mất. Vùng da phát ban sẽ có vết thâm “vằn hổ”, cần một thời gian để da trẻ trở lại bình thường.
Tuy nhiên, nếu ban bay đi nhưng trẻ vẫn sốt cao, trẻ có thể đang gặp biến chứng thường gặp ở trẻ. Một số biến chứng thường gặp như: viêm phổi, viêm tai giữa, viêm thanh quản, loét giác mạc, cảm tẩu mã, lao tiềm ẩn, viêm não… thậm chí gây tử vong. Trẻ nhỏ, suy dinh dưỡng, chưa được tiêm đủ mũi vaccine ngừa sởi là đối tượng có nguy cơ cao gặp biến chứng.
Ngoài ra, virus sởi có thể xóa trí nhớ miễn dịch của trẻ. Lượng kháng thể chống lại các bệnh lý khác được tích lũy trước đó thông qua tiêm vaccine và những lần nhiễm bệnh có thể suy giảm 20 - 70%. Điều này khiến trẻ sau hết bệnh sởi có nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm khác cao hơn.
Cách phòng ngừa bệnh sởi ở trẻ em
Phòng ngừa bệnh sởi ở trẻ em là điều vô cùng cần thiết trong chăm sóc trẻ. Một số biện pháp phòng ngừa bệnh sởi ở trẻ em hiệu quả bố mẹ nên biết:
1. Tiêm vaccine ngừa bệnh sởi ở trẻ em
Tiêm vaccine ngừa sởi đủ mũi và đúng lịch là cách phòng ngừa bệnh sởi ở trẻ em có hiệu quả lên đến 97%. Tùy vào độ tuổi và nhu cầu, bố mẹ có thể cho trẻ tiêm vaccine ngừa sởi đơn phòng ngừa 3 bệnh sởi, quai bị và rubella.
2. Rửa tay thường xuyên
Tạo cho trẻ thói quen rửa thay thường xuyên với xà phòng khử khuẩn trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, ho, hắt hơi và đặc biệt là sau khi tiếp xúc với người bệnh. Thói quen này sẽ giúp giảm nguy cơ bị nhiễm bệnh khi trẻ tiếp xúc với các bề mặt, vật dụng có virus sởi.
Bên cạnh đó, trẻ cần được tắm rửa mỗi ngày, thường xuyên súc miệng và vệ sinh mũi họng với nước muối sinh lý. Điều này giúp tăng đề kháng, giảm nguy cơ nhiễm trùng cho trẻ.
3. Giữ vệ sinh nhà cửa
Thường xuyên dọn dẹp nhà cửa, tạo không gian sống thông thoáng, sạch sẽ giúp loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn, virus, nấm mốc gây bệnh, từ đó, bảo vệ trẻ tốt hơn. Đối với các vật dụng cá nhân như chăn gối, ga trải giường… cần được giặt giũ định kỳ.
4. Hạn chế tiếp xúc với người bị bệnh
Sự lây lan của virus sởi có thể bắt đầu trước khi trẻ phát ban khoảng 4 ngày và kéo dài cho đến 4 ngày sau khi phát ban. Do vậy, để phòng tránh bệnh sởi ở trẻ nhỏ, cần hạn chế cho trẻ tiếp xúc với người đang bị sởi hoặc đang có dấu hiệu mắc bệnh sởi. Trường hợp bắt buộc, cần cho trẻ đeo khẩu trang kháng khuẩn trước khi ra ngoài, rửa tay thường xuyên và hạn chế thời gian tiếp xúc với người đang mắc bệnh/có nguy cơ mắc bệnh.
Nếu trong gia đình đang có người mắc bệnh sởi, cần cách ly người bệnh với trẻ. Trẻ đang bị sởi nên cách ly tại nhà, thông báo cho nhà trường và tạm cho trẻ nghỉ ngơi tại nhà nhằm hạn chế sự lây lan.
5. Tăng cường dinh dưỡng và sức đề kháng
Duy trì chế độ dinh dưỡng đầy đủ và khoa học giúp trẻ tăng đề kháng, phát triển khỏe mạnh và toàn diện. Bên cạnh chế độ ăn có đủ bốn nhóm dưỡng chất thiết yếu (chất đạm, chất béo, chất bột đường, vitamin và khoáng chất), bố mẹ nên cho trẻ ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin A như cà rốt, khoai lang, rau xanh… Khuyến khích trẻ uống nhiều nước, đảm bảo cung cấp đủ nước cho cơ thể mỗi ngày. Ngoài ra, trẻ cần tập luyện thể dục thể thao thường xuyên, ngủ đủ giấc, tránh thức khuya và căng thẳng.
Các thực phẩm không lành mạnh, đồ chiên rán, thức ăn nhanh, thực phẩm đóng hộp, bánh kẹo, nước ngọt có màu sắc và hương vị cuốn hút nhưng lại là những thực phẩm không tốt cho sức khỏe. Do đó, bố mẹ nên tránh cho trẻ ăn những thực phẩm này.
Khi nào nên đưa trẻ đi khám?
Nếu phát hiện trẻ đã tiếp xúc với người bị sởi, bố mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ khám và tư vấn phù hợp. Trẻ có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh sởi cần được đưa đến bệnh viện càng sớm càng tốt, đặc biệt khi:
- Trẻ dưới 1 tuổi.
- Trẻ chưa tiêm đủ mũi vaccine ngừa sởi.
- Trẻ đang dùng thuốc ức chế miễn dịch.
- Trẻ đang mắc phải các bệnh lý ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch như lao, ung thư…
Hy vọng với những thông tin trên, bố mẹ đã hiểu rõ hơn về bệnh sởi cũng như cách phòng ngừa bệnh sởi ở trẻ em. Tiêm vaccine ngừa sởi đủ mũi và đúng lịch, duy trì lối sống sinh hoạt an toàn, dinh dưỡng lành mạnh là cách tốt nhất giúp trẻ giảm nguy cơ mắc bệnh.